Przystanek 18. Źródlisko - pomnik przyrody

300 m dalej skręcamy w prawo, by drogą (około 500 m) biegnącą po drugiej stronie łąk, wrócić do kolejnego, trochę nietypowego pomnika przyrody, jakim jest źródlisko - wywierzysko kredowe w Łychowie Gościeradowskim.

Położone jest w dolinie Karasiówki na wysokości około 200 m npm. Wypływy usytuowane są pod lewym zboczem doliny. Jest to źródlisko skalno-szczelinowe, warstwowe, spływowe-grawitacyjne. Woda wylewa się na powierzchnię z rumoszu opok kredowych, wzdłuż linii na długości około 10 m. Wypływa na całej długości źródliska i gwałtownie zmienia się w wartki strumień. Badania wykazały, że ilość wypływającej wody nie zmienia się w sposób gwałtowny i w związku z tym źródli-sko określane jest jako mało zmienne. Najwyższą wydajność - 74,8 l/s stwierdzono w 1976 roku, gdy tymczasem w 1973 roku wydajność wynosiła zaledwie ? 15,6 l/s. Wyniki wieloletnich badań wody ze źródliska dowodzą, że jest ona czysta, mało zmineralizowana, przyrodniczo naturalna. Świadczy to o nieznacznym zanieczyszczeniu jego zlewni, które może wynikać jedynie z chemizacji rolnictwa.

Strefę ochronną

tworzy teren o powierzchni 2 arów, w tym bogato porośnięta roślinnością skarpa, warunkująca zachowanie naturalnej fizjonomii źródliska. Jego ochrona polega między innymi na zakazie: 
- zmiany dna Karasiówki w pobliżu źródliska, 
- zmiany sposobu odprowadzania wody do tej rzeki, 
- niszczenia skarpy oraz wycinania drzew i krzewów pokrywających jej zbocze, 
- budowy ujęcia wody w samym źródle, jak i w bliskim sąsiedztwie, 
- wznoszenia budowli hydrotechnicznych piętrzących wodę poniżej odpływu wody źródlanej, 
- budowy ferm hodowlanych (zwłaszcza bezściółkowych) w strefie dopływu wody do źródliska lub budowanych z perspektywą wykorzystania wód źródliska, 
- eksploatacji wapieni mioceńskich na wierzchowinie przylegającej do skarpy źródliska. 

Celowość powyższych zakazów uzasadnia fakt, że prace melioracyjne prowadzone niegdyś w dolinie Karasiówki znacznie naruszyły równowagę hydrodynamiczną źródliska. Obniżono wówczas koryto rzeki i znacznie skrócono długość rowu odprowadzającego wodę. W związku z tym, zwiększył się spadek hydrauliczny w cieku, a co za tym idzie nasiliła się erozja denna, postępująca w kierunku źródliska. Z czasem spowoduje to pogłębienie leja depresyjnego wypływu. Celem uznania tego obiektu pomnikiem przyrody i jego ochrony jest zabezpieczenie go przed losem wielu źródeł, które na skutek działalności człowieka znacznie zmniejszają swoją wydajność lub całkowicie zanikają.

Powrót