r. Imieniny

Rozwiń

Szlaki turystyczne

ODPADY KOMUNALNE

Grafika śmietniki
STRATEGIA

Stretegia
Szlaki rowerowe

Przystanek 11. Ochronka i klon zwyczajny - pomnik przyrody.
24-10-2012

Przystanek 11. Ochronka i klon zwyczajny - pomnik przyrody.

Powracamy do drogi asfaltowej i po pokonaniu etapu o długości 500 m dojeżdżamy do położonego po lewej stronie budynku, na którym widnieje napis RES SACRA MISER

Jest to piękny obiekt wybudowany około 1921 roku, położony w Węglinie na południowym stoku wysoczyzny oddzielającej dolinę Karasiówki od doliny Jędrzejówki. Inwestorem było Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, które utworzyło w nim - Ochronkę - (odpowiednik domu dziecka dla sierot). 

Pierwotnie dobra węglińskie i łychowskie były częścią dóbr gościeradowskich, których właścicielem był od 1827 do 1894 roku hrabia Eligjusz Suchodolski. W młodości przejęty swoją wysoką arystokratyczną pozycją, chciał się ożenić odpowiednio, lecz sięgał zbyt wysoko. Gdy mu odmówiła ręki księżniczka Sapieżanka z Galicji, stał się odludkiem i zamknął się w Gościeradowie. Jako dobry wiolonczelista i pianista poświęcił się muzyce, urządzał spotkania artystyczne, na które zapraszał wybitnych muzyków. Lubił też myśli-stwo, a miał gdzie polować, bo dobra gościeradowskie były bardzo bogate w lasy. Zrezy-gnował z tej pasji, gdy przypadkowo zabił jakiegoś chłopaka. Często wyjeżdżał za granicę, lecz mimo to nie zaniedbywał majątku. Przeciwnie, spłacił długi zaciągnięte jeszcze przez jego ojca. W 1874 roku przyjechał do Gościeradowa po dłuższym pobycie w Paryżu. "...skąd powróciwszy, zdradzony przez jakąś paryżankę, powziął taki wstręt do całego nie-wieściego rodu, że wypędził z pałacu wszystkie kobiety i żadnej niewieście nie wolno było wejść na terytorjum pałacowe. Otoczył się towarzystwem męskim i służbą męską." Interesował się historią i pozostawił po sobie stosy notatek dotyczących historii Polski. Hrabia Eligjusz Suchodolski "...był to człowiek dobry, litościwy dla nędzy ludzkiej, nikogo z potrzebujących nie zostawił bez odpowiedniego wsparcia, dla rządców swych pojedyńczych folwarków był prawdziwym ojcem i dobroczyńcą, to też ci ludzie wiernie mu służyli, a opływając w dobrobyt, byli jakoby dziedziczni wassalowie dworscy, gdyż rządy folwarków przechodziły z ojca na syna."

Już nieistniejący dom dzierżawcy folwarku w Węglinie. Pamiętają go starsi mieszkańcy i jesion - pomnik, ponieważ stał obok.

Dbał bardzo o lasy, toteż za jego czasów były pełne starodrzewia i zwierzyny. Pięknie prezentowały się zbudowane i właściwie zagospodarowane folwarki. Niewątpliwie cały majątek zapisałby Stefanowi - synowi swojego brata Edmunda, ale ten zmarł w młodym wieku na gruźlicę. W 1892 roku, na dwa lata przed śmiercią, pod-czas pobytu za granicą sporządził testament, w którym swój cały majątek zapisał na własność Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. Dopiero w 1904 roku Towarzystwo weszło w posiadanie zapisanych dóbr. Przyczyną tego były procesy sądowe wszczynane przez brata zmarłego Edmunda o unieważnienie testamentu. Przez swój szlachetny zapis hrabia Eligjusz Suchodolski wszedł do grona osób wielce narodowi zasłużonych. Swoje ulubione zbiory książek, zbrojownię, stylowe meble, portrety, instrumenty muzyczne, zbiór oper i innych utworów muzycznych przekazał instytucjom krakowskim. Poddał inicjatywę i ogromne pieniądze na budowę wspaniałego kościoła w Gościeradowie. Zgodnie z jego wolą w pałacu gościeradowskim powstał szpital na 30 łóżek. Intencją hrabiego było przywrócenie rodzinie Suchodolskich dobrego imienia, które znacznie ucierpiało przez jego dziadka Wojciecha. "...Duch zmarłego filantropa winien cieszyć się, że przez ofiarowanie całego majątku na cele narodowe i społeczne zmazał w pamięci narodu winy jego Wojciecha Suchodolskiego, a naród winien zachować w swej pamięci wdzięczność dla zapisodawcy hr. Eligiusza Suchodolskiego."W taki to sposób gest hrabiego sprawił, że w Węglinie powstała "Ochronka" dla sierot wybudowana i prowadzona przez Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności. Po II wojnie światowej mieściła się w niej Gromadzka Rada Narodowa, a później przedszkole. 
Budynek otaczają okazałe drzewa, głównie klony pospolite. Jeden z nich jest pomnikiem przyrody. Rośnie przy wschodnim ogrodzeniu w rzędzie innych starych klonów. Ma walcowaty kształt pnia oraz wyjątkowo kształtną i regularną koronę. Jej główne konary spięte są stalową liną, która chroni przed rozdarciem. W 1986 roku jego wysokość wynosiła 22 metry, a rozpiętość korony 24 x 116 metrów. Obwód pnia (na wysokości 130 cm od podłoża) wynosił 290 cm, ale już w 2001 roku wzrósł do 328 cm. Warto więc zmierzyć "ile ma w pasie", by ocenić jego przyrosty w następnych latach. Jego towarzysze, mimo że trochę "chudsi", również zasługują na uwagę i pomiar obwodu. W 2001 roku czterech z nich osiągnęło imponujące wymiary: 278 cm, 269 cm, 245 cm, 230 cm.

Przed budynkiem, tuż przy ogrodzeniu biegnącym wzdłuż asfaltowej drogi, rośnie okazała sosna amerykańska (obwód pnia w 2001 roku - 195 cm). Pod koniec lat dziewięćdziesiątych przeżyła ciężkie chwile, ponieważ uschły jej prawie wszystkie gałęzie. Jednak nie poddała się, systematycznie odnawia utraconą koronę, rozwijają się nowe, intensywnie zielone gałęzie. 

Obwody drzew typowanych do objęcia ochroną prawną jako pomniki przyrody (materiały ZO LOP w Tarnobrzegu). Wskazane obwody należy mierzyć na wysokości 130 cm nad ziemią i są to jedynie wartości zalecane. 

1. obwód 75 cm:

  • jałowce - wszystkie gatunki, 
    2. obwód 100 cm:
  • żywotniki - wszystkie gatunki,
  • cyprysiki - wszystkie gatunki,
  • jarząby - wszystkie gatunki,
  • bez czarny, bez koralowy, 
    3. obwód 150 cm: 
  • sosna limba, miłorząb, magnolia, tulipanowiec, leszczyna turecka, 
    4. obwód 200 cm: 
  • brzozy - wszystkie gatunki, 
  • choina, orzech czarny, topola osika, grab, jabłoń płonka, grusza polna, 
    5. obwód 225 cm: 
  • wiązy - wszystkie gatunki, 
  • olsze - wszystkie gatunki, 
  • klon jawor, klon polny, 
    6. obwód 250 cm: 
  • modrzewie - wszystkie gatunki, 
  • jodły - wszystkie gatunki, 
  • daglezja, 
  • jesiony - wszystkie gatunki, 
  • perełkowiec, 
  • klony - pozostałe gatunki, 
    7. obwód 275 cm: 
  • sosny - pozostałe gatunki, 
  • świerki - wszystkie gatunki, 
  • iglicznia, 
    8. obwód 300 cm: 
  • dęby, lipy, kasztanowce, wierzby, robinie - wszystkie gatunki, 
  • platan, buk, 
    9. obwód 400 cm: 
  • topola biała, topola czarna. 
    10. Jako okazy pomnikowe należy traktować takie krzewy, które przybrały formę drzewiastą (np. dereń, szakłak, tarnina, leszczyna zwyczajna, pigwa) oraz kwitnące okazy bluszczu pospolitego.
  • Rozwiń

    Szlaki turystyczne

    Powrót
    Program CZYSTE POWIETRZE

    Plakat informacyjny o Gminnym Punkcie Konsultacyjno-Informacyjnym Programu Czyste Powietrze, z herbem Polski i logotypami ministerstw, wraz z danymi kontaktowymi i logotypem WFOS.
    GAZETA TRZYDNICKA
    Gazeta Trzydnicka

    Za pośrednictwem Gazety Trzydnickiej przekazujemy Państwu istotne informacje, promujemy lokalne środowisko i przybliżamy historię Małej Ojczyzny.

    ANKIETA OZE

    Ankieta OZE
    PROJEKTY UNIJNE
    Projekty Unijne

    Projekty zrealizowane w Gminie: